Gdzie i w jaki sposób uwzględnić klauzule społeczne przygotowując postępowanie
Gdzie i w jaki sposób uwzględnić klauzule społeczne przygotowując postępowanie
Różne klauzule, różne zapisy
Sposób ujmowania zapisów dotyczących różnych klauzul społecznych w ogłoszeniu i Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia
Instrukcja wypełniania ogłoszenia o zamówieniu w przypadku zastosowania aspektów społecznych została podzielona na wskazówki właściwe w przypadku uwzględnienia poszczególnych rozwiązań określonych w ustawie Prawo zamówień publicznych (dalej PZP) tzn.:
- klauzuli dotyczącej zatrudnienia na podstawie stosunku pracy osób wykonujących czynności w trakcie realizacji zamówienia na podstawie art. 95 ust. 1 i ust. 2 PZP,
- klauzuli dotyczącej zatrudnienia do realizacji zamówienia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym na podstawie art. 96 ust. 2 pkt 2 PZP, poza cenowych kryteriów oceny ofert dotyczących aspektów społecznym, w tym w szczególności zatrudnienia do realizacji zamówienia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym na podstawie art. 242 ust. 2 pkt 2 PZP,
- zamówienia zastrzeżonego na podstawie art. 94 ust. 1 i 2 PZP,
- zamówienia zastrzeżonego na wybrane usługi społeczne, zdrowotne oraz kulturalne na podstawie art. 361 ust. 1 i 2 PZP.
Mając na uwadze, że w przypadku ww. instrumentów kluczowa część zapisów dotyczących sposobu uwzględnienia celów społecznych w postępowaniu jest definiowana w ramach Specyfikacji Warunków Zamówienia (dalej również SWZ) lub innym dokumencie określającym istotne dla wykonawców warunki/informacje w przypadku gdy nie ma obowiązku przygotowania SWZ (np. w przypadku zapytań ofertowych, zamówień na usługi społeczne i inne szczególne usługi) w instrukcji zostały również zawarte wskazówki dotyczące definiowania stosownych zapisów w SWZ oraz załącznikach do SWZ np. formularzu ofertowym.
Klauzula pracownicza
Przykłady zapisów odnoszących się do umów o pracę dla osób zatrudnionych do wykonywania zamówienia
Klauzula dotycząca zatrudnienia na podstawie stosunku pracy osób wykonujących czynności
w trakcie realizacji zamówienia na podstawie art. 95 ust. 1 i ust. 2 PZP.
Ogłoszenie o zamówieniu
Generalnie nie ma obowiązku zamieszczania w ogłoszeniu o zamówieniu informacji o wykazie czynności, które mają być wykonywane na podstawie stosunku pracy i informacji o obowiązkach o stronie wykonawcy z tym związanych. Na taką interpretację wskazuje dotychczasowa praktyka chociażby kontroli prowadzonych przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, szczególnie w kontekście ogłoszeń o zamówieniu, które są publikowane w Suplemencie do Dziennika Urzędowego UE gdzie liczba znaków w poszczególnych pozycjach takich jak „Opis przedmiotu zamówienia” czy „Informacje dodatkowe” jest ograniczona.
Chcąc zachować jednak maksimum przejrzystości w tym zakresie proponuje się umieścić w ogłoszeniu krótką jednozdaniową informację w tym zakresie dla potencjalnych wykonawców z jednoczesnym odesłaniem w zakresie szczegółów do SWZ.
W ogłoszeniu o zamówieniu można to zrobić w części dotyczącej opisu przedmiotu zamówienia.
Przykład
„Zamawiający wymaga, aby osoby
wykonujące czynności, należące do kategorii, o których mowa w pkt. … SWZ, zostały zatrudnione/zatrudniane przez
Wykonawcę lub Podwykonawcę na podstawie stosunku pracy, na warunkach określonych w § .. wzoru
umowy stanowiącego załącznik nr .. do SWZ.”
lub
„Mają
zastosowanie wymogi z art. 95 ust. 1 i ust. 2 PZP. Patrz pkt…. SWZ.”
|
Specyfikacja Warunków Zamówienia
W przypadku, gdy zamawiający po przeprowadzeniu analizy sposobu realizacji przedmiotu zamówienia stwierdzi, że sposób świadczenia czynności realizowanych w ramach zamówienia, którego przedmiotem są roboty budowlane lub usługi (w przypadku dostaw nie ma takiego obowiązku) przez osoby zatrudnione przez wykonawcę lub podwykonawcę, spełnia cechy stosunku pracy w rozumieniu przepisu art. 22 § 1 Kodeksu pracy jest on zobowiązany do określenia w SWZ w szczególności następujących aspektów:
- kategorie czynności niezbędne do realizacji zamówienia, których dotyczy wymaganie zatrudnienia na podstawie stosunku pracy osób wykonujących je w trakcie realizacji zamówienia
Przykład
„Zamawiający wymaga zatrudnienia na podstawie stosunku pracy przez Wykonawcę/Podwykonawcę osób
wykonujących wskazane poniżej kategorie czynności w trakcie ich realizacji w ramach zamówienia: ….”.W tym miejscu zamawiający powinien wskazać na wyliczenie czynności lub odesłanie do odpowiedniego załącznika do dokumentacji np. „czynności określonych w załączniku nr 5 do Umowy”, jeżeli jest to obszerny wykaz czynności. |
- sposób dokumentowania zatrudnienia osób oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę wymagań, o których mowa w art. 95 ust. 1 i ust. 2 PZP.
Przykład 1. W trakcie
realizacji Umowy Zamawiający uprawniony jest do wykonywania czynności kontrolnych wobec
Wykonawcy odnośnie do spełniania przez Wykonawcę lub Podwykonawcę wymogu zatrudnienia na
podstawie stosunku pracy do realizacji czynności, których kategorie wymienione są w …. (tutaj odpowiedni pkt. z
SWZ lub załącznik, który wskazuje na wykaz czynności). Zamawiający
uprawniony jest w szczególności do: 1) żądania oświadczeń i dokumentów w zakresie potwierdzenia spełniania ww. wymogów i dokonywania ich oceny; 2) żądania wyjaśnień w przypadku wątpliwości w zakresie potwierdzenia spełniania ww. wymogów; 3) przeprowadzania kontroli na miejscu wykonywania świadczenia. 3. Wyniki kontroli, o której mowa powyżej zawarte zostaną w sporządzonej i podpisanej przez upoważnionych przedstawicieli Stron notatce z przeprowadzonej kontroli, której wzór stanowi załącznik nr … do Umowy. 4. Zamawiający zastrzega sobie prawo do wystąpienia o przeprowadzenie kontroli Wykonawcy w zakresie realizacji obowiązku, o którym mowa powyżej, do Państwowej Inspekcji Pracy. 5. Zamawiający wymaga, aby Wykonawca na potrzeby kontroli prowadzonej w celu potwierdzenia spełnienia wymogu zatrudnienia na podstawie stosunku pracy przez Wykonawcę lub Podwykonawcę osób wykonujących wskazane w … kategorie czynności w trakcie realizacji zamówienia najpóźniej do każdego 15-go dnia miesiąca następującego po miesiącu kalendarzowym, w którym nastąpiło zawarcie Umowy (w zależności od wyboru zamawiającego termin może być również określony na etapie realizacji zamówienia np. „na każde wezwanie Zamawiającego w wyznaczonym w tym wezwaniu terminie”) złożył: 1) Oświadczenie Wykonawcy lub Podwykonawcy o zatrudnieniu na podstawie stosunku pracy osób wykonujących czynności, których kategorie wymienione są w ….. Oświadczenie to powinno zawierać w szczególności: dokładne określenie podmiotu składającego oświadczenie, datę złożenia oświadczenia, wskazanie czynności, o których mowa w ….. wykonywanych przez osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy wraz ze wskazaniem liczby tych osób, imion i nazwisk tych osób i wymiaru etatu oraz podpis osoby uprawnionej do złożenia oświadczenia w imieniu Wykonawcy lub Podwykonawcy. 2) Poświadczoną za zgodność z oryginałem, odpowiednio przez Wykonawcę lub Podwykonawcę, kopię umowy/umów o pracę (lub równorzędnych) osób wykonujących w trakcie realizacji zamówienia czynności, o których mowa w …. Kopia umowy/umów powinna zostać zanonimizowana w sposób zapewniający ochronę danych osobowych pracowników (tj. w szczególności bez adresów, nr PESEL pracowników). Imię i nazwisko pracownika nie podlegają anonimizacji. Informacje takie jak: data zawarcia umowy, rodzaj umowy o pracę i wymiar etatu powinny być możliwe do zidentyfikowania; 3) Poświadczoną za zgodność z oryginałem, odpowiednio przez Wykonawcę lub Podwykonawcę, kopię dowodu potwierdzającego zgłoszenie pracownika przez pracodawcę do ubezpieczeń społecznych, zanonimizowaną w sposób zapewniający ochronę danych osobowych pracowników (tylko w pierwszym okresie rozliczeniowym dla każdego z pracowników); 4) Zaświadczenie właściwego oddziału ZUS, potwierdzające opłacanie przez Wykonawcę lub Podwykonawcę składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne z tytułu zatrudnienia na podstawie umów o pracę. Imię i nazwisko pracownika nie podlegają anonimizacji; |
- sankcje z tytułu niespełnienia tych wymagań
Przykład 1. Za niespełnienie obowiązku zatrudniania przez Wykonawcę lub Podwykonawcę na podstawie stosunku pracy osób wykonujących czynności, których kategorie wskazane zostały w …., Wykonawca zapłaci Zamawiającemu kary umowne na zasadach określonych w Umowie. 2. Niezłożenie przez Wykonawcę w wyznaczonym przez Zamawiającego terminie żądanych przez
Zamawiającego dowodów w celu potwierdzenia spełnienia przez Wykonawcę lub Podwykonawcę wymogu
zatrudnienia na podstawie stosunku pracy, traktowane będzie jako niespełnienie przez Wykonawcę
lub Podwykonawcę wymogu zatrudnienia na podstawie stosunku pracy osób wykonujących czynności, których kategorie zostały wskazane w … i będzie stanowiło podstawę do obciążenia Wykonawcy karami umownymi na zasadach
określonych w Umowie. |
Klauzula zatrudnieniowa
Przykłady zapisów odnoszących się do klauzuli
zatrudnieniowej w dokumentach postępowania
Klauzula dotycząca zatrudnienia do realizacji zamówienia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym na podstawie art. 96 ust. 2 pkt 2 PZP.
Ogłoszenie o zamówieniu
Generalnie, podobnie jak w przypadku klauzuli z art. 96 ust. 2 pkt 2, nie ma obowiązku zamieszczania w ogłoszeniu o zamówieniu informacji o wymogu zatrudnienia do realizacji zamówienia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym na podstawie art. 96 ust. 2 pkt 2 PZP. Na taką interpretację może wskazywać brzmienie art. 70 dyrektywy 2014/24/UE „szczególne warunki związane z realizacją zamówienia (…) są (…) wskazane w zaproszeniu do ubiegania się o zamówienie lub w dokumentach zamówienia”.
Biorąc jednak pod uwagę maksymalizację zasady przejrzystości oraz tezy Orzeczenie Trybunału (Czwartej Izby) z dnia 20 września 1988 r. GebroedersBeentjes BV przeciwko Państwu Holenderskiemu (dotyczy konieczności uwzględniania aspektów społecznych w ogłoszeniu) zaleca się, aby zamawiający zamieścił w ogłoszeniu o zamówieniu krótką informację o zastosowaniu art. 96 ust. 2 pkt 2 PZP. Można to zrobić w części opisującej przedmiot zamówienia.
Przykład Na podstawie art. 96 ust. 2 pkt 2 PZP Wykonawca do realizacji zamówienia zatrudni osoby z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym zgodnie z zapisami w SWZ. |
Specyfikacja Warunków Zamówienia
Zamawiający, który zdecyduje się uwzględnić w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego dodatkowe wymagania społeczne na podstawie art. 29 ust. 4 ustawy PZP, w SIWZ musi wprowadzić zapisy dotyczące opisu wymogu, kontroli jego realizacji oraz sankcji z tytułu braku realizacji zobowiązań w tym zakresie przez wykonawcę. Może to zrobić tworząc rozdział SIWZ dotyczący dodatkowych wymagań społecznych związanych z realizacją przedmiotu zamówienia lub określić te wymagania w ramach rozdziału poświęconego opisowi przedmiotu zamówienia. Zgodnie bowiem z art. 36 ust. 2 pkt 9 ustawy PZP w ramach SIWZ zamawiający powinien określić następujące elementy:
Przykład Przedmiot zamówienia obejmuje usługi utrzymania czystości wewnątrz i na zewnątrz siedziby zamawiającego „Zamawiający określa wymagania związane z realizacją zamówienia stosownie do art. 29 ust. 4 pkt. 3) ustawy: 1. Wykonawca przyjmując do realizacji zamówienie musi zatrudnić przy wykonywaniu czynności utrzymania czystości w ramach zamówienia co najmniej 1 (jedną) osobę niepełnosprawną na podstawie umowy o pracę (definicja - osoba niepełnosprawna - oznacza osobę spełniającą przesłanki statusu niepełnosprawności określone ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127 poz. 721 j.t. z późn. zm. lub we właściwych przepisach państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego.) 2. Zatrudnienie osoby niepełnosprawnej przy realizacji zamówienia powinno trwać w całym okresie wykonywania usługi, w przypadku rozwiązania stosunku pracy przez osobę niepełnosprawną lub przez pracodawcę przed zakończeniem tego okresu, Wykonawca będzie zobowiązany do zatrudnienia na to miejsce innej osoby niepełnosprawnej w terminie nie dłuższym niż … dni kalendarzowych od rozwiązania poprzedniej umowy. 3. Zamawiający wymaga złożenia oświadczenia wykonawcy
o zatrudnieniu do realizacji zamówienia osoby niepełnosprawnej w terminie …dni od
rozpoczęcia realizacji zamówienia oraz przedkładania zaktualizowanego oświadczenia wraz z
comiesięczną fakturą za wykonanie zamówienia. 4. Zamawiający ma prawo na każdym etapie realizacji zamówienia dokonać kontroli zatrudnienia do realizacji zamówienia osoby niepełnosprawnej. W tym celu Zamawiający może zwrócić się do Wykonawcy o przedstawienie dokumentacji potwierdzającej zatrudnienie osoby niepełnosprawnej, natomiast Wykonawca ma obowiązek przedstawić ją Zamawiającemu w terminie nie dłuższym niż 5 dni roboczych (z zastrzeżeniem pkt 3) w sposób zanonimizowany zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami o ochronie danych osobowych tzn. bez wskazania danych osobowych osoby niepełnosprawnej w tym m.in. bez imienia i nazwiska osoby niepełnosprawnej. 5. W przypadku niezłożenia przez wykonawcę wskazanych w pkt 3 lub 4 dokumentów Wykonawca będzie zobowiązany do zapłacenia kary umownej Zamawiającemu, w wysokości … zł za każdy dzień opóźnienia. 6. W przypadku stwierdzenia przez Zamawiającego w toku kontroli niezatrudnienia przy realizacji
zamówienia wymaganej przez Zamawiającego osoby niepełnosprawnej na warunkach opisanych w pkt 1 i
pkt 2, wykonawca zapłaci karę umowną w wysokości 150% minimalnego wynagrodzenia za pracę
ustalonego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę za każdy rozpoczęty
miesiąc niedotrzymania wymogu.” |
Warto w tym miejscu przypomnieć kategorie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, które mogą być uwzględnione w klauzuli zatrudnieniowej. Są to od 1 stycznia 2021 roku:
- osoby bezrobotne w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
- osoby poszukujące pracy, niepozostających w zatrudnieniu lub niewykonujących innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
- osoby do 30. roku życia oraz po ukończeniu 50. roku życia, posiadające status osoby poszukującej pracy, bez zatrudnienia,
- osoby usamodzielniające się, o których mowa w art. 140 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
- młodociani w celu przygotowania zawodowego, o których mowa w przepisach prawa pracy,
- osoby niepełnosprawne w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
- osoby bezdomne realizujące indywidualny program wychodzenia z bezdomności, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej,
- osoby uzależnione od alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających,
- chorzy psychicznie, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego,
- zwalniani z zakładów karnych, mający trudności w integracji ze środowiskiem, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej,
- uchodźcy realizujący indywidualny program integracji, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej.
Kryteria oceny ofert
Jak uwzględniać aspekty społeczne w kryteriach oceny ofert?
Aspekty społeczne można uwzględnić także w kryteriach oceny ofert na podstawie art. 242 ust. 2 pkt 2 PZP.
Ogłoszenie o zamówieniu
W ogłoszeniu o zamówieniu zamawiający wpisuje kryterium ceny lub kosztu oraz inne poza cenowe kryteria oceny ofert zgodnie z art. 242 ust. 2 PZP (kryterium ceny jako jedyne kryterium lub kryterium o wadze przekraczającej 60% można zastosować jedynie po spełnieniu warunków z art. 246 ust. 2 PZP) podając ich znaczenie procentowe. Jako poza cenowe kryterium oceny ofert zamawiający może zastosować kryterium dotyczące szeroko pojętych aspektów społecznych z zastrzeżeniem, że muszą być one związane z realizacją przedmiotu zamówienia, którego dotyczy prowadzone postępowanie. Jednym z aspektów społecznych na który wprost wskazuje PZP w 242 ust. 2 pkt 2 (choć wskazane tam numeratywnie aspekty społecznie nie wyczerpują możliwości w zakresie zastosowania w poza cenowych kryteriach oceny ofert i nie są jedynymi aspektami, które w tym kontekście mogą być stosowane przez zamawiających) jest integracja społeczno-zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, która z kolei może realizować się poprzez określenie przez zamawiającego jako kryterium oceny ofert - zatrudnienia do realizacji zamówienia osób o których mowa w klauzuli zastrzeżonej. Waga (znaczenie) kryterium wpisywana w ogłoszeniu w pozycji „Znaczenie” jest każdorazowo ustalana dla danego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego przez zamawiającego, który decyduje jak duże znaczenie i wpływ na wybór oferty najkorzystniejszej ma mieć np. zadeklarowanie przez wykonawcę realizacji aspektu społecznego. W przypadku ogłoszeń publikowanych w BZP dla zamówień o wartości niższej niż wartość progów unijnych, zamawiający wypełnia pozycję "Kryteria oceny ofert” wpisując nazwy poszczególnych kryteriów oraz ich znaczenie procentowe przy ocenie ofert (również w załącznikach dotyczących ofert częściowych).
Przykład
|
Doprecyzowanie co zamawiający rozumie przez pojęcie
aspektów społecznych oraz akurat w podanym przykładzie również aspektów środowiskowych, musi znaleźć się w SWZ.
Można również bardziej precyzyjnie określić brzmienie kryterium dotyczącego kwestii społecznych już w samym
ogłoszeniu o zamówieniu poprzez wpisanie nazwy kryterium np. jako „Zatrudnienie do realizacji zamówienia osób
bezrobotnych”. Wyjaśnienie na jakich zasadach ma odbywać się zatrudnienie osób bezrobotnych oraz w jaki sposób
będą przyznawane punkty musi znaleźć się w SWZ.
Przykład
|
Specyfikacja Warunków Zamówienia
W SWZ powinien znaleźć się opis dla każdego z zastosowanych w postępowaniu kryteriów oceny ofert, w tym także aspektów społecznych oraz sposób ich oceny przez zamawiającego.
Przykład Opis kryteriów, którymi zamawiający będzie się kierował przy wyborze oferty, wraz z podaniem znaczenia tych kryteriów i sposobu oceny ofert:
Zasady oceny kryterium „Aspekty społeczne” Zamawiający w ramach kryterium dotyczącego „Aspektów społecznych” będzie oceniał deklarację wykonawcy odnośnie do ilości osób bezrobotnych zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy do realizacji zamówienia. Zamawiający wyznaczył następującą wagę procentową w przypadku poza cenowego kryterium oceny ofert dotyczącego liczby zatrudnionych osób bezrobotnych do realizacji zamówienia: 20%.
|
W powyżej wskazanym przykładzie zamawiający może również zastosować wzór, w którym
punktem odniesienia nie będzie maksymalna ustalona przez zamawiającego liczba osób bezrobotnych tylko najwyższa
liczba osób bezrobotnych zaproponowana przez oferentów, z zastrzeżeniem, że zamawiający również wskazuje maksymalną
liczbę osób możliwą do zadeklarowania, aby wykonawcy nie proponowali liczby osób nierealnej w stosunku do realizacji
przedmiotu zamówienia tylko po to, aby uzyskać dodatkowe punkty w ramach oceny ofert. W takim przypadku maksymalną
liczbę punktów otrzyma oferent, który zaproponuje największą liczbę osób bezrobotnych zatrudnionych do realizacji
zamówienia (5 lub mniej osób) i do tak zaproponowanej liczby osób będą porównywalne oferty wykonawców, którzy
zaproponują mniej osób bezrobotnych. Wzór służący do obliczania punktacji w kryterium będzie w takim przypadku
następujący:
Przykład gdzie: LAs – Liczba punktów przyznana ofercie w kryterium „Aspekty społeczne (As) – zatrudnienie osób bezrobotnych do realizacji zamówienia” Lo - zadeklarowana liczba osób bezrobotnych w badanej ofercie. Lno - najwyższa liczba osób bezrobotnych zadeklarowana przez oferentów w ramach przedmiotowego kryterium (nie wyższa jednak niż 5 osób bezrobotnych) Maksymalnie w ramach przedmiotowego kryterium Wykonawca może otrzymać 20 punktów. W przypadku braku złożonej deklaracji dotyczącej zaangażowania osób bezrobotnych w formularzu ofertowym zamawiający nie przydzieli wykonawcy dodatkowych punktów. |
Jako załącznik do SWZ zamawiający przygotowuje formularz
ofertowy, w którym powinno znaleźć się oświadczenie wykonawcy na temat zatrudnienia osób bezrobotnych do
realizacji zamówienia na potrzeby dokonania oceny ofert w zakresie przedmiotowego kryterium oceny ofert. Wzór
takiego oświadczenia może również stanowić oddzielny dokument/załącznik do SWZ. Jako załącznik do SWZ
zamawiający przygotowuje formularz ofertowy, w którym powinno znaleźć się oświadczenie wykonawcy na temat
zatrudnienia osób bezrobotnych do realizacji zamówienia na potrzeby dokonania oceny ofert w zakresie
przedmiotowego kryterium oceny ofert. Wzór takiego oświadczenia może również stanowić oddzielny
dokument/załącznik do SWZ.
Przykład Wzór formularza ofertowego jako załącznik do SWZ „Ocena kryterium „As” (Zatrudnienie przez wykonawcę osób bezrobotnych do realizacji przedmiotu zamówienia): Oświadczam (oświadczamy)*, że: *Niepotrzebne
skreślić Uwaga: W przypadku, kiedy wykonawca nie zaznaczy żadnego z kwadratów lub zaznaczy więcej niż jeden
kwadrat w kryterium oceny „Aspekty społeczne (As) – zatrudnienie osób bezrobotnych do realizacji
zamówienia”, zamawiający przyjmie, że wykonawca do wykonywania zamówienia nie zatrudni osób
bezrobotnych, a w kryterium oceny „As” oferta wykonawcy otrzyma 0 pkt.” |
Klauzula zastrzeżona
Klauzula zastrzeżona w ogłoszeniu i Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia
Klauzula zastrzeżona stosowana jest na podstawie art. 94 ust. 1 i 2 PZP.
Ogłoszenie o zamówieniu
W przypadku podjęcia decyzji o zastrzeżeniu zamówienia tylko dla kręgu podmiotów wskazanych w art. 94 ust. 1 i 2 PZP zamawiający jest zobowiązany zamieścić informację o zastrzeżonym charakterze zamówienia w ogłoszeniu o zamówieniu.
Przykład O zamówienie mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy mający status zakładu pracy chronionej, spółdzielnie socjalne oraz inni wykonawcy, których głównym celem lub głównym celem działalności ich wyodrębnionych organizacyjnie jednostek, które będą realizowały zamówienie, jest społeczna i zawodowa integracja osób społecznie marginalizowanych pod warunkiem, że procentowy wskaźnik zatrudnienia osób: ………………. (tu zmawiający wpisuje jedną lub więcej kategorii osób zagrożonych wykluczeniem społecznym wymienionych w art. 94 us.1 PZP) jest nie mniejszy niż 30% osób zatrudnionych u wykonawcy albo w jego jednostce, która będzie realizowała zamówienie. |
Z uwagi na to, że warunki klauzuli mają być spełnione w momencie przystąpienia do postępowania, w ogłoszeniu zamawiający może także określić, jakich dokumentów będzie żądał, aby to potwierdzić. Podstawą jest oświadczenie wykonawcy o spełnianiu warunków klauzuli, ale zamawiający może także dodatkowo żądać od wykonawcy na podstawie art. 94 ust. 2 dokumentów potwierdzających status wykonawcy oraz wymagany wskaźnik zatrudnienia. Mogą być do wyciągi z rejestrów sądowych lub administracyjnych, statuty czy zanonimizowana dokumentacja dotycząca zatrudnienia.
Przykład Potwierdzeniem warunków określonych przez zamawiającego na podstawie art. 94 ust. 1 i 2 PZP będzie oświadczenie składane wraz z ofertą. Wzór oświadczenia znajduje się w załączniku do SWZ/zapytania ofertowego. Zamawiający może żądać dokumentów dodatkowo potwierdzających spełnianie tych warunków. |
Specyfikacja Warunków Zamówienia
Stosując wymagania związane z zastrzeżeniem zamówienia na podstawie art. 94 ust. 1 i 2 PZP zamawiający w SWZ wskazuje w części dotyczącej „Warunków udziału w postępowaniu” lub w oddzielnej części dedykowanej przedmiotowemu wymogowi, że zamówienie jest zastrzeżone dla określonej grupy podmiotów, korzystając w tym zakresie z brzmienia przepisów ustawy PZP.
Przykład Warunki udziału w postępowaniu (…) (…) O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie zakłady pracy chronionej oraz inni Wykonawcy, których działalność, lub działalność ich wyodrębnionych organizacyjnie jednostek, które będą realizowały zamówienie, obejmuje społeczną i zawodową integrację osób będących członkami grup społecznie marginalizowanych, w szczególności: 1) osób niepełnosprawnych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2046 z późn. zm.); 2) bezrobotnych w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 645, z późn. zm.); 3) osób pozbawionych wolności lub zwalnianych z zakładów karnych, o których mowa w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. poz. 557, z późn. zm.), mających trudności w integracji ze środowiskiem; 4) osób z zaburzeniami psychicznymi w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2016 r. poz. 546, z późn. zm.); 5) osób bezdomnych w rozumieniu ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 930, z późn. zm.); 6) osób, które uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, o których mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 7) osób do 30. roku życia oraz po ukończeniu 50. roku życia, posiadających status osoby poszukującej pracy, bez zatrudnienia; 8) osób będących członkami mniejszości znajdującej się w niekorzystnej sytuacji, w szczególności będących członkami mniejszości narodowych i etnicznych w rozumieniu ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz. U. z 2015 r. poz. 573, z późn. zm.), których wskaźnik zatrudnienia osób należących do jednej lub więcej kategorii, o których mowa powyżej wynosi nie mniej niż 30% osób zatrudnionych przez zakłady pracy chronionej lub Wykonawców albo ich jednostki, o których mowa powyżej. 9) osób poszukujących pracy, niepozostających w zatrudnieniu lub niewykonujących innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 645, z późn. zm.). 10) osób usamodzielnianych, o których mowa w art. 140 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1111, 924 i 1818 z późn. zm.). |
Zamawiający może wskazać, tak jak w podanym przykładzie, na cały katalogu osób wymienionych w treści art. 94 ust. 1 PZP, ale może również zdecydować którą/które konkretnie grupy osób będzie wspierał i tylko na nie wskazać zarówno przy wymogu prowadzenia przez podmiot integracji społeczno-zawodowej tych grup/grupy oraz przy określaniu procentowego wskaźnika zatrudnienia i konsekwentnie przy wymaganiu dokumentów potwierdzających integrację/zatrudnienie tylko tych wskazanych przez zamawiającego grup osób. W przypadku gdy przedmiot zamówienia jest podzielony na części zamawiający może również doprecyzować w SWZ czy wszystkie części podlegają wymogowi zamówień zastrzeżonych czy tylko wybrane – wskazane przez zamawiającego. W SWZ zamawiający określa również dokumenty, jakich będzie wymagał od wykonawców na potwierdzenie spełniania wymogu zamówień zastrzeżonych.
Podobnie jak w przypadku ogłoszenia o zamówieniu – w postępowaniach poniżej progów unijnych będzie to oświadczenie wykonawcy oraz w zależności od decyzji zamawiającego dokumenty wskazane w art. 94 ust. 2 PZP.
Przykład dla zamówień o wartości niższej niż wartość progów unijnych Wykaz oświadczeń lub dokumentów, potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz brak podstaw wykluczenia: (…) Wykonawca na potwierdzenie wymogu określonego w pkt. … SWZ dotyczącego zastrzeżenia zamówienia składa oświadczenie własne, którego wzór stanowi załącznik … do SWZ. Zamawiający przed udzieleniem zamówienia może wezwać Wykonawcę, którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia w wyznaczonym, nie krótszym niż 5 dni, terminie aktualnych na dzień złożenia: a) decyzji w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej, o której mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, wyciągu z KRS potwierdzającego rejestrację spółdzielni socjalnej lub innych dokumentów potwierdzających, że celem Wykonawcy lub jego wyodrębnionej organizacyjnie jednostki, która będzie realizowała zamówienie, jest integracja społeczna i zawodowa osób zagrożonych marginalizacją społeczną. b) dokumentów potwierdzających procentowy wskaźnik zatrudnienia osób należących do jednej lub więcej kategorii, o których mowa w art. 94 ust. 1 PZP, zatrudnionych przez Wykonawcę lub jego wyodrębnioną organizacyjnie jednostkę, która będzie realizowała zamówienie Wzór oświadczenia wykonawcy na temat spełniania warunku zamówień zastrzeżonych jako załącznik nr ... do SWZ „(…) Składając ofertę w postępowaniu ……………………….., oświadczam, że: a. wykonawca zamówienia jest zakładem pracy chronionej lub spółdzielnią socjalną lub głównym celem jego działalności lub działalności jego wyodrębnionej organizacyjnie jednostki, która będzie realizować zamówienie, jest społeczna i zawodowa integracja osób społecznie marginalizowanych, b. wśród zatrudnionych przez wykonawcę lub jego wyodrębnioną organizacyjnie jednostkę, która będzie realizować zamówienie, co najmniej 30 % stanowią osoby zagrożone marginalizacją społeczną wskazane przez Zamawiającego |
Klauzula usługowa
Przykład (…) O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy, którzy spełniają łącznie następujące warunki: 1) celem ich działalności jest realizacja zadań w zakresie użyteczności publicznej związanej ze świadczeniem tych usług oraz społeczna i zawodowa integracja osób, o których mowa w art. 94 ust. 1 PZP; 2) nie działają w celu osiągnięcia zysku, przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników; 3) struktura zarządzania nimi lub ich struktura własnościowa opiera się na współzarządzaniu w przypadku spółdzielni, akcjonariacie pracowniczym lub zasadach partycypacji pracowników, co wykonawca określa w swoim statucie; 4) w ciągu ostatnich 3 lat poprzedzających dzień wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia na usługi społeczne, Zamawiający nie udzielił im zamówienia na podstawie przepisu art. 361 ust. 1 PZP; Wykaz oświadczeń oraz dokumentów potwierdzających warunków określonych na podstawie art. 361 ust. 1 PZP: (…) Zamawiający dokona oceny spełniania warunku określonego zgodnie z przepisem art. 361 ust. 1 PZP na podstawie złożonego przez wykonawcę oświadczenia, którego wzór stanowi załącznik … do Informacji dla Wykonawców. Na każdym etapie postępowania zamawiający może wezwać wykonawcę do przedstawienia dokumentów poświadczających spełnianie warunków określonych w art. 361 ust. 1 PZP, w formie poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii statutu, umowy spółki lub innych dokumentów, z których wynika wprost spełnianie przedmiotowych warunków. Załącznik ….. do ogłoszenia o zamówieniu/Informacji dla Wykonawców Wzór oświadczenia Wykonawcy o spełnianiu warunków określonych na podstawie art. 361 ust. 1 PZP. Ubiegając się o zamówienie, którego przedmiotem jest …………. potwierdzam, że: 1) celem prowadzonej przeze mnie/przez podmiot….., który reprezentuję*, działalności jest realizacja zadań w zakresie użyteczności publicznej związanej ze świadczeniem usług, o których mowa w art. 361 ust. 1 PZP oraz społeczna i zawodowa integracja osób, o których mowa w art. 94 ust. 1 PZP; 2) nie działam/ podmiot …..,który reprezentuję*, nie działa w celu osiągnięcia zysku, przeznaczam/a* całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczam/a* zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników; 3) struktura zarządzania podmiotu…./ struktura własnościowa podmiotu…..* opiera się na współzarządzaniu, akcjonariacie pracowniczym lub zasadach partycypacji pracowników, co zostało określone w statucie/umowie/…..* 4) w ciągu ostatnich 3 lat poprzedzających dzień wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia na usługi społeczne Zamawiający nie udzielił mi/podmiotowi…., który reprezentuję* zamówienia na podstawie przepisu art. 361 ust. 1 PZP * Niepotrzebne skreślić |
Z art. 361 ust. 2 PZP wynika, że umowa w sprawie zamówienia publicznego udzielonego z zastosowaniem klauzuli usługowej, nie może zostać zawarta na okres dłuższy niż 3 lata.
Warto również zauważyć, że pojęcie usług zdrowotnych, kulturalnych, a zwłaszcza społecznych w Słowniku CPV jest bardzo szerokie. Wykaz kodów CPV wraz z zakresem odpowiadających im usług można znaleźć na przykład pod adresem: https://www.portalzp.pl/kody-cpv